داده‌کاوی و کشف تقلب‌های مالی

تقلب از پدیده‌های رایج و متداول در کسب و کار است و طبق بخش 24 استانداردهای حسابرسی ایران عمل فریبکارانه یک یا چند نفر از مدیران،‌کارکنان یا اشخاص ثالث برای برخورداری از مزیتی ناروا عبارتست از هرگونه اقدام عمدی یا غیرقانونی. بنابراین پیشگیری با کشف تقلب‌های با اهمیت در صورتهای مالی، همواره کانون توجه سرمایه‌گذاران، قانونگذاران، استاندارد گذاران، مدیران و حسابرسان بوده است. مقاله حاضر، اثربخشی تکنیک‌های داده‌کاوی در تشخیص رفتارهای متقلبانه شرکت‌هایی که صورت‌های مالی متقلبانه گزارش نموده‌اند را بررسی کرده تا عوامل مؤثر بر اینگونه رفتارها را شناسایی کرد. داده‌کاوی پل ارتباطی میان علم آمار، علم کامپیوتر، هوش مصنوعی، الگوشناسی، فراگیری ماشین و بارنمایی بصری داده‌ها می‌باشد که در چارچوب فرایندی، استخراج اطلاعات معتبر، از پیش ناشناخته، قابل فهم و قابل اعتماد از پایگاه داده‌های بزرگ امکان‌پذیر می‌گردد و استفاده از آن در تصمیم‌گیری در فعالیت‌های تجاری مهم نظیر ارتقاء کیفیت سودمندی اطلاعات از طریق شناسایی تقلب های مالی میسر می‌شود. این پژوهش به روش شناخت تاریخی با بهره گیری از اسناد کتابخانه‌ایی و به پشتوانه پیشینه و تحقیقات محققان، شواهدی لازم جهت پاسخ به سؤالات تحقیق ارائه می‌کند. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که اولاً، تکنیک‌های داده کاوی، در شناسایی در صورتهای مالی متقلبانه سودمند هستند. ثانیاً، داده کاوی، به‌عنوان کانون هدایت فکر در مدیریت کسب و کارها جهت کشف تقلب می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.